Stopa reumatoidalna – definicja, objawy profilaktyka
Stopa określana mianem reumatoidalnej jest wynikiem postępującej choroby przewlekłej związanej z zapaleniem stawów. Objawia się natarczywym bólem oraz obrzękami najczęściej w obrębie stóp i dłoni. Nieleczona może prowadzić do licznych deformacji, a tym samym ciężkiej niesprawności. Jak rozpoznać reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) oraz zapobiec rozwojowi choroby? O tym w artykule poniżej.
RZS jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym. Schorzenie dotyka najczęściej kobiet w wieku 30-60 lat. Przyczyną są głównie czynniki genetyczne oraz środowiskowe, jak na przykład nałogowe palenie tytoniu. Wczesna diagnoza RZS oraz odpowiednie postępowanie lecznicze skutecznie zatrzymuje postęp choroby oraz zapobiega niebezpiecznym powikłaniom.
Stopa reumatoidalna, czyli jaka?
Reumatoidalne zapalenie stawów związane jest przede wszystkim ze stawami w obrębie stóp. Najczęściej zmiany przybierają formę halluksów, palców młotkowatych, bądź są źródłem powstania płaskostopia – zarówno poprzecznego, jak i podłużnego:
- Halluksy (paluchy koślawe) polegają na odchyleniu największego palca stopy w kierunku strony zewnętrznej, a kości śródstopia – wewnętrznej. Choć początkowo zmiany nie powodują dolegliwości bólowych, to z czasem mogą prowadzić do poważnych stanów zapalnych, a tym samym wystąpienia ogniska bólowego.
- Palce młotkowate – dotyczą zazwyczaj drugiego (najdłuższego) palca, jednak zaawansowana deformacja obejmuje także trzeci i czwarty. W wyniku zmian dochodzi do powstawania zrogowaceń na opuszkach bądź grzbietowej stronie stopy.
- Płaskostopie podłużne – to widoczne zapadnięcie łuku podłużnego widzianego od przyśrodkowej strony stopy, w wyniku którego cała stopa styka się z podłożem.
- Płaskostopie poprzeczne – łuk poprzeczny stopy ulega spłaszczeniu, a punkt podparcia jest przeniesiony z pierwszej kości śródstopia na kość drugą i trzecią. Na skutek tego, kości śródstopia się rozchodzą powodując poszerzenie się przedniej części stopy.
Zmiany zwyrodnieniowe u osoby borykającej się z reumatoidalnym zapaleniem stawów powodują nadmierne rogowacenie się skóry stóp. Wpływa to na powstawanie licznych modzeli i odcisków, nierzadko będących przyczyną intensywnie piekącego bólu. Te pierwsze spowodowane są zmianą motoryki chodu w obrębie przedniej części stopy, natomiast odciski pojawiają się na opuszkach i grzbietach palców, a często również pomiędzy nimi.
Objawy RZS
Reumatoidalne zapalenie stawów dotyka początkowo jednego lub kilku stawów, głównie dłoni oraz stóp. Pierwszym objawem, który może świadczyć o chorobie jest odczuwanie sztywności w stawach w momencie przebudzenia (o poranku), a często także zaczerwienienie lub/oraz opuchnięcie kończyn. Inne dolegliwości wskazujące na tę chorobę to przede wszystkim: uczucie zmęczenia, utrata wagi spowodowana brakiem apetytu, podwyższona temperatura ciała, czy złe samopoczucie.
RZS jest chorobą nieuleczalną, dlatego bardzo ważną rolę odgrywa jej wczesna identyfikacja, która umożliwi spowolnienie rozwoju choroby oraz odpowiednie leczenie objawowe, (poprzedzone badaniami).
Regularna kontrola stóp
Osoby borykające się z reumatoidalnym zapaleniem stawów powinny regularnie kontrolować stan swoich stóp, zwracając szczególną uwagę na pojawiające się pęcherze, odciski, czy modzele.
W trakcie codziennej obserwacji, szczególną uwagę należy poświęcić również ocenie temperatury ciała oraz zabarwieniu skóry. Gdy odbiega ono od normy, może świadczyć o wystąpieniu niebezpiecznego stanu zapalnego, który nieleczony prowadzi do groźnych powikłań. W tej sytuacji należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Wkładki ortopedyczne dla stopy reumatoidalnej
Aby zapobiegać rozwojowi choroby zaleca się noszenie odpowiedniego obuwia oraz indywidualnie wykonanych wkładek ortopedycznych, które zapewniają optymalną amortyzację mikrowstrząsów oraz równomierny rozkład ciśnienia podeszwowego.
Dobór odpowiednich wkładek ortopedycznych powinien być poprzedzony wykonaniem diagnostyki stóp. W pracowni Orto-Pes zalicza się do nich między innymi: badanie z wykorzystaniem podoskopu, które umożliwia ocenę kształtu wysklepienia stopy oraz prawidłowości ustawienia stawów skokowych, badanie plantografem, dzięki któremu możliwe jest ustalenie tych fragmentów stopy, gdzie dochodzi do największych przeciążeń w trakcie poruszania się. Inne to badanie z wykorzystaniem maty tensometrycznej, pozwalające wskazać te części stopy, którymi pacjent mocniej naciska na podłoże w trakcie stania, chodzenia oraz biegu.
Przykładowo, gdy pacjent boryka się z płaskostopiem poprzecznym lub podłużnym, zadaniem wkładek ortopedycznych będzie należyte podparcie danego sklepienia stopy znacznie poprawiające komfort jego funkcjonowania. – tłumaczy Grzegorz Biernat, technik ortopeda i fizjoterapeuta w firmie protetyczno – ortopedycznej Orto-Pes.
W przypadku stóp z nieujawnioną chorobą RZS – wkładki indywidualne zmniejszają ryzyko wystąpienia modzeli, deformacji, owrzodzeń czy troficznych zmian skóry stóp.
Podsumowując, choć stosowanie indywidualnych wkładek ortopedycznych w przypadku borykania się z RZS nie odwróci powstałych już zmian w obrębie stóp, to jednak znacząco wpłynie na zminimalizowanie dolegliwości bólowych oraz podniesie komfort poruszania się chorego.