Miażdżyca – najważniejsze informacje o chorobie

Miażdżyca – najważniejsze informacje o chorobie

Miażdżyca to przewlekła choroba tętnic dotykająca głównie osoby po 50. roku życia. Jej przyczyną jest najczęściej niezdrowa, bogata w tłuszcze zwierzęce dieta, używki, otyłość oraz cukrzyca. Nieleczona zwiększa ryzyko udaru mózgu, zawału serca i może prowadzić do amputacji kończyn dolnych. Jak rozpoznać i leczyć miażdżycę oraz nie dopuścić do rozwoju choroby? 

Miażdzyca oraz postępująca wraz z nią choroba wieńcowa jest najczęstszą przyczyną niewydolności serca. W Polsce cierpi na nią niemal 700 tys. pacjentów, prowadząc do śmierci aż 60 tys. osób rocznie*. To jedyna jednostka chorobowa układu sercowo-naczyniowego o wciąż wzrastającej częstości zachorowań, dlatego edukacja społeczeństwa na temat miażdżycy i jej niebezpiecznych skutków jest niezwykle ważna.

Arterioskleroza, czyli stwardnienie tętnic

Miażdżyca, nazywana także arteriosklerozą to proces polegający na zwężeniu i usztywnieniu naczyń. Dochodzi do niego poprzez odkładanie na ścianach tętnic cholesterolu o niskiej gęstości, tworząc tzw. blaszkę miażdżycową. Postęp choroby prowadzi do powstawania złogów cholesterolowych w różnych tętnicach. Najczęściej wieńcowych serca, odpowiedzialnych za dostarczanie krwi do mózgu oraz tych doprowadzających ją do kończyn dolnych.

Zmiany miażdżycowe mogą rozwijać się wiele lat, nie dając widocznych objawów. Dolegliwości odczuwają zazwyczaj osoby między 50. a 75. rokiem życia.

Przyczyny miażdżycy

Czynniki ryzyka przyczyniające się do rozwoju choroby można podzielić na niemodyfikowalne i modyfikowalne. Te pierwsze to takie, na które nie mamy wpływu. To głównie: źródła genetyczne, wiek, płeć, czy przedwczesne schorzenia sercowo naczyniowe. Z kolei na czynniki modyfikowalne, swoim postępowaniem i wyborami możemy oddziaływać. Zalicza się do nich między innymi dietę i związaną z nią otyłość. Jakich produktów unikać, aby nie dopuścić do zwiększenia masy ciała oraz podniesienia poziomu tzw. złego cholesterolu? W codziennym jadłospisie powinno się ograniczyć pokarmy zawierające nasycone kwasy tłuszczowe. Zalicza się do nich między innymi tłuszcze zwierzęce, takie jak smalec i czerwone mięso oraz przetwory mleczne, jak tłuste sery żółte. Zaleca się natomiast spożywanie produktów bogatych w jedno-i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie z rodziny omega-3. Należą do nich przede wszystkim: ryby i owoce morza, pestki, orzechy. Ich regularne spożywanie jest zbawienne dla naszego organizmu. Do najważniejszych zalet zalicza się: antynowotworowe działanie, lepszą pracę mózgu, zapobieganie powstawaniu zawałów serca, czy przeciwdziałanie zakrzepom i stanom zapalnym. Na obniżenie cholesterolu wpływa również spożywanie błonnika, szczególnie tego zawartego w świeżych owocach i warzywach oraz pełnoziarnistych produktach – pieczywie, makaronach i ryżu.

Rozwojowi miażdżycy sprzyja unikanie aktywności fizycznej. Regularne ćwiczenia nie tylko redukują kilogramy, ale również: obniżają ciśnienie tętnicze, doprowadzają do spadku poziomu “złego” cholesterolu, zmniejszają krzepliwość krwi oraz częstotliwość bólów wieńcowych, poprawiają samopoczucie. Warto więc regularnie spacerować, maszerować lub uprawiać inny rodzaj treningu kardio. Zaznaczamy jednak, aby wcześniej skonsultować się z lekarzem w celu wyeliminowania ewentualnych zagrożeń wynikających z konkretnego rodzaju aktywności.

Kolejnym ważnym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu. Zawarte w nikotynie związki uszkadzają śródbłonek tętnicy uruchamiając proces degeneracyjny. Ta niezwykle toksyczna dla zdrowia substancja skleja płytki krwi, powodując zakrzepy. A to właśnie zakrzepica stanowi główną przyczynę śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Cukrzyca a miażdżyca

Na rozwój miażdżycy wpływa szereg zaburzeń hormonalnych występujących u osób borykających się z cukrzycą. Wyróżnia się powikłania mikro- i makronaczyniowe. Na te pierwsze narażeni są chorzy na cukrzycę typu 1., dotyczą one tzw. małych naczyń, znajdujących się w oczach, czy nerkach. Na powikłania mikronaczyniowe dot. dużych naczyń krwionośnych, jak serce i tętnice, narażeni są z kolei chorzy na cukrzycę typu 2. Utrzymujący się wysoki poziom glukozy we krwi prowadzi do bardzo poważnego schorzenia, jakim jest “stopa cukrzycowa”, ta z kolei do martwicy stóp, a w konsekwencji – amputacji kończyny. Podstawowe informacje o stopie cukrzycowej – jej przyczyny, objawy i leczenie dostępne są tutaj.

Jak rozpoznać miażdżycę – objawy

Na wstępie warto podkreślić, że nie ma jednoznacznego badania, którego wykonanie potwierdziłoby miażdżycę. W celu identyfikacji schorzenia zaleca się wykonanie: badania krwi informującego o obecności poziomu cholesterolu, koronografii lub tomografii komputerowej, za pomocą której możliwa jest ocena tętnic wieńcowych, EKG – w celu weryfikacji występowania miejsc o zmniejszonym przepływie krwi.

Pierwsze przejawy miażdżycy pojawiają się w momencie, kiedy naczynia krwionośne ulegną zmniejszeniu niemal o połowę. Objawy schorzenia różnią się w zależności od narządu, do którego dopływa mniej krwi. Do najczęstszych zalicza się: zawroty głowy, dezorientację (miażdżyca tętnic szyjnych), zaburzenia czucia i widzenia, trudności z koncentracją i zapamiętywaniem (miażdżyca mózgu), bóle w okolicy brzucha (miażdżyca jelit i tętnic jamy brzusznej ), ciężkie nadciśnienie, niewydolność nerek (niewydolność tętnic nerkowych), bóle i skurcze, sinienie nóg, owrzodzenia (miażdżyca tętnic kończyn dolnych).

Leczenie miażdżycy

Podstawą jest prowadzenie zdrowego stylu życia – przestrzeganie diety, regularna aktywność fizyczna, rezygnacja z używek oraz leczenie schorzeń bezpośrednio związanych z miażdżycą, przede wszystkim  cukrzycy, choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego.

Leczenie miażdżycy polega przede wszystkim na obniżeniu złego cholesterolu i podwyższeniu dobrego poprzez odpowiednią lekoterapię. Kiedy jednak nie przynosi to pożądanych rezultatów, lekarz decyduje o wykonaniu różnorodnych zabiegów. Najpopularniejsze z nich to: bajpasy (pomostowanie) – pobranie fragmentu zdrowej żyły i wszycie jej w chore miejsce w celu właściwego przepływu krwi z aorty do tętnic wieńcowych serca, endarterektomia – operacyjne wycięcie blaszek miażdżycowych tętnicy,  angioplastyka – zabieg przezskórny polegający na poszerzeniu zwężonych lub zamkniętych naczyń krwionośnych.

Powikłania miażdżycy

Nagłe zamknięcie światła tętnicy wieńcowej odpowiedzialnej za transport krwi do serca to jedna z najbardziej niebezpiecznych następstw miażdżycy. Zawał serca objawia się bardzo silnym bólem w klatce piersiowej, często z uczuciem duszności. Innym, groźnym skutkiem choroby jest udar mózgu – polegający na zamknięciu światła naczyń transportujących krew do mózgu. Główne objawy to: zaburzenia mowy, porażenie nerwu twarzowego, paraliż kończyn, zaburzenia czucia. Konsekwencją nieleczonej miażdżycy jest także ostre niedokrwienie kończyn dolnych objawiające się przede wszystkim silnym, rwącym bólem, zaburzeniami czucia oraz niedowładem. To skutek niewystarczającego przepływu krwi przez naczynia krwionośne, w efekcie czego do kończyn dociera niewystarczająca ilość tlenu.

Podsumowując, miażdżyca tętnic to choroba o bardzo wysokim stopniu śmiertelności. Odpowiednia profilaktyka, polegająca między innymi na zdrowym odżywianiu, regularnej aktywności fizycznej oraz rezygnacji z używek pozwoli zredukować ryzyko wystąpienia niebezpiecznych konsekwencji, takich jak zawał serca, udar mózgu, czy amputacja kończyny dolnej.  

*“Ocena kosztów niewydolności serca w Polsce z perspektywy gospodarki państwa”, Instytut Innowacyjna Gospodarka, raport pod patronatem Pracodawcy RP, s. 5.

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

0
Would love your thoughts, please comment.x