Choroba Buergera – przyczyny, objawy, leczenie

Choroba Buergera to przewlekłe zapalenie zakrzepowo-zarostowe tętnic i żył obwodowych. Choć bezpośrednia przyczyna schorzenia nie została jeszcze do końca poznana, to wiadomo, że głównym czynnikiem wpływającym na wystąpienie choroby jest uzależnienie od nikotyny. Niestosowanie się do zaleceń lekarza zwiększa ryzyko martwicy i może prowadzić do amputacji kończyn dolnych. Jak rozpoznać i leczyć chorobę Buergera oraz nie dopuścić do jej rozwoju? 

Choroba Buergera (TAO) jest zakrzepowo-zarostowym zapaleniem naczyń. Pomimo, że jednostka chorobowa prowadzi do podobnych skutków jak miażdżyca kończyn dolnych, to w przeciwieństwie do niej dotyka głównie młodych mężczyzn w wieku 20-40 lat.

Choroba Buergera – objawy

Przyczyn Choroby Buergera dopatrywać należy przede wszystkim w predyspozycjach genetycznych oraz występujących w nikotynie substancjach smolistych.

Pierwszymi objawami, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza są zaburzenia czucia (mrowienie, drętwienie, cierpnięcie najczęściej kończyn dolnych), oraz dyskomfort lub ból odczuwany w okolicy łydek, pojawiający się podczas chodzenia, a ustępujący w czasie spoczynku (chromanie przestankowe). Ból ma charakter powtarzalny i spowodowany jest m.in. słabą kondycją oraz niewystarczającą siłą mięśniową.

To także bóle odczuwane w tych miejscach, gdzie krążenie krwi jest zaburzone. Inne objawy to uczucie zimna w kończynach dolnych oraz ich sinienie, a w zaawansowanych stadiach choroby owrzodzenia oraz martwica palców. Nierzadko obserwuje się także słabe, niemal niewyczuwalne tętno w głównych tętnicach stóp. Taki stan może grozić martwicą, a w następstwie nawet amputacją nogi. Dlatego niezwykle istotna jest profilaktyka – zarówno pierwotna (badania), jak i wtórna (odpowiednia pielęgnacja chorego).

Specjalistą w leczeniu chorób tętnic, żył i naczyń limfatycznych jest angiolog.

Diagnostyka

Podczas wizyty, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem oraz zleca szereg badań mających na celu potwierdzenie bądź wykluczenie Choroby Buergera. Warto zaznaczyć, że schorzenie wywołuje podobne następstwa jak w przypadku miażdżycy lub cukrzycy. Dlatego wykluczenie wspomnianych chorób jest niezywkle istotne. Jednym z wykonywanych badań jest angiografia. To badanie radiologiczne pozwalające na dokonanie oceny stanu naczyń w tętnicach i zmian w ich obrębie. Dzięki niemu specjalista może ocenić drożność naczyń krwionośnych. Rozpoznanie choroby możliwe jest również dzięki wykonaniu Testu Allena, który umożliwia weryfikację wydolności krążenia w obrębie ręki pacjenta.

Tak więc, dopiero po wykluczeniu innych chorób oraz postawieniu diagnozy o TAO, lekarz dobiera odpowiedni sposób leczenia adekwatny do stadium choroby.

Leczenie Choroby Buergera

Wyróżnia się trzy stadia rozwoju schorzenia. Pierwsze objawia się drętwieniem stóp oraz chromaniem przestankowym. To ten etap, kiedy choroba jest najczęściej jeszcze nie wykryta, ponieważ tętno w poszczególnych tętnicach nadal mieści się w normie.
O istnieniu choroby może jednak świadczyć tzw. Objaw Raynauda, który występuje jako blednięcie, sinienie, a następnie zaczerwienienie skóry palców rąk lub stóp pod wpływem zimna. Leczenie początkowego stadium choroby odbywa się najczęściej przy pomocy farmakoterapii – głównie podaniu leków rozszerzających naczynia.

O tym, że pacjent znajduje się w drugim stadium choroby świadczą natomiast pojawiające się na skórze owrzodzenia oraz pierwsze zmiany martwicze. Ważne jest wówczas ustalenie efektywnej terapii uśmierzającej ból. Nierzadko wykonuje się także zabieg sympatektomii, którego celem jest zwiększenie przepływu krwi.

W trzeciej fazie Choroby Buergera występują zaawansowane zmiany zapalne i martwicze, które obejmują całą kończynę górną lub dolną. I to właśnie w tym przypadku najczęściej wykonuje się amputację kończyny. To jeden z najbardziej inwazyjnych sposobów leczenia, który jest stosowany najczęściej w przypadku zagrożenia życia.

Zdrowa dieta, ruch i rezygnacja z używek

Aby zapobiegać rozwojowi schorzenia, chory powinien całkowicie odstawić używki, a przede wszystkim  nikotynę. Brak rezygnacji z nałogu przyspiesza postęp choroby, a w efekcie zwiększa ryzyko amputacji. Niezwykle istotna jest również niskotłuszczowa dieta. Zalecane są ryby, orzechy włoskie i laskowe, czerwone mięso oraz rośliny strączkowe. Ponadto, nie mniej ważne jest podejmowanie regularnej aktywności fizycznej. Wskazany jest tzw. trening buergera, który polega na wykonywaniu ćwiczeń mających wywołać niedokrwienie, a później przekrwienie kończyn dolnych poprzez zmianę ich pozycji. Chorzy powinni natomiast bezwzględnie unikać ruchu o znacznej intensywności. Najlepsze rezultaty przynosi regularność. Dlaczego aktywność fizyczna jest tak ważna? Pod jej wpływem pojawiają się bowiem nowe, drobne naczynia krwionośne przejmujące funkcję zatkanych tętnic. W rezultacie zaopatrują w krew te obszary kończyn dolnych, które są dotknięte niedokrwieniem. Poza tym ćwiczenia wzmagają przepływ krwi przez naczynia i poprawiają stan tętnic.

Należy pamiętać o tym, że profilaktyka ruchowa niewskazana jest jednak w przypadku współistnienia ciężkich chorób płuc i serca oraz przy zaawansowanym niedokrwieniu kończyn objawiającym się martwicą.

Kontrola stóp i pielęgnacja

Osoby chore na Chorobę Buergera powinny codziennie kontrolować stan swoich stóp oraz odpowiednio pielęgnować kończyny.

Szczególną uwagę należy poświęcić ocenie temperatury oraz zabarwieniu skóry. Gdy odbiega ono od normy, może świadczyć o wystąpieniu niebezpiecznego stanu zapalnego, który nieleczony może prowadzić do groźniejszych powikłań. Konsultacjom medycznym powinno się poddać nawet najmniejsze zranienia, modzele, pęcherze lub odciski. Nie wolno usuwać widocznych zmian samodzielnie, a możliwość stosowania kosmetyków pielęgnacyjnych trzeba wcześniej skonsultować z lekarzem. Jest to bardzo istotne, gdyż każdy przypadek traktuje się indywidualnie, a środki pielęgnacyjne dostosowuje do konkretnego problemu skórnego.

Podstawą pielęgnacji jest odpowiednia higiena – codzienne mycie i delikatne osuszanie stóp ręcznikiem.

Rozwojowi choroby  zapobiega również noszenie odpowiedniego obuwia oraz indywidualnie wykonanych wkładek ortopedycznych, które zapewniają równomierny rozkład ciśnienia podeszwowego. W przypadku stóp bez widocznych zmian – wkładki zmniejszają ryzyko wystąpienia modzeli, deformacji, owrzodzeń czy troficznych zmian skóry stóp. Gdy rany już występują – działają odciążająco oraz ułatwiają gojenie. W przypadku częściowych amputacji palców czy przodostopia – uzupełniają ubytki i zabezpieczają delikatną powierzchnię blizny poamputacyjnej.

Podsumowując, Choroba Buergera może doprowadzić do utraty kończyny bądź zagrożenia życia poprzez wtórne zakażenie tkanek. Dlatego niezwykle istotne jest aby chory, u którego zdiagnozowano chorobę kategorycznie zrezygnował z nikotyny oraz stosował się do zaleceń lekarza. Odpowiednia profilaktyka w połączeniu z nowoczesną medycyną potrafi sprawić, że pacjent, pomimo choroby będzie mógł normalnie funkcjonować.

________________________________________________

Publikowane na blogu Orto-Pes informacje mają jedynie charakter informacyjny i nie mogą zastępować konsultacji z lekarzem. W żadnym razie nie wolno wykorzystywać ich do stawiania diagnozy lekarskiej w przypadku jakiejś choroby czy problemu zdrowotnego. W każdym przypadku należy skonsultować się z lekarzem.